Voor de meeste werkenden begint de dag zo tussen 7 en 9 uur ’s morgens. Maar een hoop mensen gaan dan pas naar bed: de mensen die ‘s nachts werken die, terwijl de dagmensen op één oor liggen, bijvoorbeeld onze pakketjes inpakken, machines bedienen, zorg verlenen of bedrijven bewaken. In Nederland werken zo’n 1,3 miljoen mensen ‘s nachts. Hoe houd je zo’n nachtdienst zonder problemen vol?
Diverse onderzoeken, publicaties en discussies tonen aan dat ‘s nachts werken of in onregelmatige diensten werken van invloed is op lichaam en geest. Het is niet mogelijk om het werken op onregelmatige tijden zelf gezonder te maken, maar het is wel mogelijk om er beter mee om te gaan en het daarmee beter vol te houden.
We leiden medewerkers op in de zorg, industrie, het openbaar vervoer en andere sectoren om hun functie inhoudelijk zo goed mogelijk uit te voeren, maar leren we ze ook hoe ze voor hun eigen geestelijke en fysieke gezondheid moeten zorgen in die veeleisende functies? Dat is minstens even belangrijk om een functie goed uit te kunnen voeren. De sleutel zit in de leefstijl: Hoe kun je slapen, eten, bewegen voor jezelf het beste inrichten? Door bewustwording en kleine aanpassingen op je leefstijl kan het werken op deze tijden juist heel aantrekkelijk zijn.
Doe vooral dutjes
De nacht- of wisseldiensten op zich zijn vaak niet het probleem, maar het niet genoeg herstellen tussen deze diensten vindt niet genoeg plaats. Als je nachtdiensten draait, slaap je gemiddeld vier tot zes uur, dat is net te kort en dat moet je weer compenseren. Het meest handig is om te herstellen op de dagen dat je overdag en in de avond werkt en op je vrije dagen door op ongeveer hetzelfde tijdstip naar bed te gaan.
Een andere manier van herstel tíjdens de nachtdiensten is voorslapen of een dutje doen, de powernap. Dit is een korte slaap van 20 minuten. Met maximaal 20 minuten voorkom je dat je in de diepe slaap terechtkomt. Voorslapen voor de nachtdienst is ook handig. Je kunt zowel kiezen voor anderhalf uur (een slaapcyclus), dan heeft je lichaam de kans alle slaapfases te doorlopen, of een powernap van 20 minuten. Tip: zet een wekker voor zowel voorslapen als voor dutjes. Daarmee voorkom je dat je te lang slaapt en versuft wakker wordt.
Weet wat je ‘s nachts eet
’s Nachts is het voor ons lichaam extra belangrijk om te letten op de juiste voeding. De juiste voeding zorgt ervoor dat we voldoende energie hebben en alert zijn. Het is aan te raden om tijdens je nachtdienst eiwitrijk voedsel te eten, want dat maakt je alerter. Denk hierbij aan kip, vis, eieren, kwark, noten. Probeer altijd iets bij je te hebben voor als je ‘s nachts trek krijgt, want het aanbod van de automaat in de kantine bevat veelal geen eiwitrijke producten.
Belangrijk is ook om voldoende vocht binnen te krijgen, je voelt je niet alleen energieker, het heeft ook een gunstig effect op je concentratie.
En als tip: eet wat voordat je naar bed gaat als je uit de nachtdienst komt. En dan vooral wat koolhydraten, bijv. brood of een cracker, dit kan je helpen om langer door te slapen, zodat je niet wakker wordt van een knorrende maag.
Beweeg, ook ’s nachts
Het maakt niet uit wat je precies doet, maar bewegen is in combinatie met elke soort werktijden goed. Uit onderzoek blijkt dat je lichaam net zoveel behoefte heeft aan beweging als aan dagelijks eten en drinken. Nu zul je tijdens het werken in de nacht misschien niet zo snel een rondje lopen om het gebouw, maar je hebt meer tijd om overdag te bewegen. Dit kan sporten zijn, maar ook andere manieren van bewegen zoals wandelen, tuinieren, huishoudelijke klussen, etc.
Meer weten?
Op de website van het A&O vind je meer over het inzetten van een vitaliteitsroute en andere voorbeeldroutes om je organisatie en medewerkers langer, beter en gezonder inzetbaar te houden. Vraag een gratis oriënterend gesprek aan of stuur een mail naar [email protected].
Alleen in 2021 is nog gebruik te maken van de Europese subsidie van 35%. Daar komt nog eens 40% A&O Fonds Grafimediabranche subsidie bij voor KVGO-bedrijven. Dus kom snel in actie voor het benutten van de maximale subsidie van 75%.
Bron: Handboek werken in onregelmatige diensten, Hans Spanjers